Đừng bỏ lỡ phiên chợ Mèo Vạc, nếu đến Hà Giang

Nếu đi du lịch đến các tỉnh Tây Bắc, bạn hãy cố gắng thu xếp để có thể tham dự vào một buổi chợ ngày chủ nhật của đồng bào dân tộc. Chợ Mèo Vạc, Hà Giang cũng họp vào chủ nhật và tôi thấy mình may mắn đã không bỏ lỡ phiên chợ này.

Những người dân tộc thường sống ở những làng bản rải rác trên các sườn núi hoặc trong các thung lũng cách xa nhau, nên cuối tuần đi chợ phiên không chỉ là dịp trao đổi hay mua sắm hàng hóa, đồ dùng gia đình mà còn là thời gian gặp bạn bè, uống rượu và chơi chợ.

Vì chúng tôi ngủ đêm ở Đồng Văn, Hà Giang nên sáng sớm đã lên xe để bắt kịp phiên chợ. Dọc đường thỉnh thoảng chúng tôi lại gặp nhóm người đang hồ hởi trên đường tới chợ. Hai cô bé này chắc đã dành bộ váy đẹp nhất, suốt tuần chờ đợi nên giờ chỉ muốn chạy nhanh hơn nữa để có mặt sớm hơn trong buổi chợ.

Hai bạn nam này dắt bò đến chợ nhưng có vẻ hơi buồn vì sẽ phải xa con vật vẫn hàng ngày cùng các bạn lang thang trên sườn núi. Cũng có thể cuối buổi chợ, họ lại ra về với hai chú bò này, chẳng sao cả, tuần sau lại đi tiếp, nhưng họ đã được uống rượu thỏa thích.

Vì mải đi theo mấy con bò nên chúng tôi vào chợ bắt đầu ở khu vực bán gia súc. Mỗi người đến chợ dắt theo mấy con lợn, một hai con bò, con dê…nhưng đến chợ đâu phải để bán chúng. Hai bố con nhà này đến chợ để bán bò, nhưng hình như có nhiều thứ khác hấp dẫn hơn thì phải.

Cô gái này dường như dắt theo con dê chỉ như người bạn đường, đi chợ cùng nhau cho vui. Nụ cười và ánh mắt trìu mến của cô dành cho con dê chắc chắn sẽ khiến nhiều chàng trai cảm thấy tiêng tiếc.

Gặp bạn là vui nhất rồi và hai chú lợn đã được buộc dây chẳng chạy đi đâu được, cứ đứng buôn chuyện đã, hết buổi chợ mà chưa ai hỏi mua thì phiến chợ sau lại có cớ dắt hai chú lợn con này ra chợ!

Câu bé này chắc được mẹ giao cho việc canh chừng hai bạn nhỏ và chú đang kỳ kèo xin mẹ gì đó để đổi lấy việc chú sẽ làm tròn trách nhiệm được giao.

Con lợn sề này bất lịch sự quá, đang đi chợ phiên mà mi định làm gì vậy? May là ở góc chợ này cũng chỉ có mẹ lợn ỉn đang mải bới rác và một chú bò có vẻ dỗi hờn quay mặt vào tường, có lẽ chủ nhân của chú đang bị cuốn hút vào không khí chợ sôi động nên đã bỏ mặc chú một mình. Cuối cùng chỉ có kẻ đang chĩa ống kính vào con lợn là hưởng cả thôi.

Con dê già đứng sau cậu bé, có lẽ nó đang ngủ gật, còn cậu thì chẳng biết phải làm gì, chẳng lẽ dắt theo nó để đi xem chợ, mà cứ đứng thế này thì chẳng mấy nữa mà phiên chợ tan…

Góc chợ bên này, những người đàn ông đang chờ được múc đầy bát Thắng Cố nóng rãy. Họ là người may mắn đã bán xong mấy con vật dắt theo, hay đơn giản là cột chúng ở góc tường và dặn dò các con vật kỹ lưỡng trước khi chuồn ra làm cái gì đó cho ấm bụng. Tôi đã đi nhiều phiên chợ vùng cao, nhưng cái món Thắng Cố này vẫn chưa dám thử.

Thật ra việc mua bán đâu phải là quan trọng. Một bát rượu ngon với bạn bè giữa không khí buổi chợ, mới là mục đích để người này dắt theo con bò, người kia có một con lợn.

Mà lại gặp phải cô chủ quán rượu xinh xắn thế này thì chỉ mong chẳng bán và cũng chẳng mua được gì để phiên chợ sau lại còn có cớ để đến chợ…uống rượu ở quán của nàng chứ.

Phụ nữ cũng uống rượu, nhưng không nhiều, chỉ có điều cũng phải rít một hơi thuốc lào cho có tý say say…

Mấy cô gái xinh xắn đi qua đã thu hút chúng tôi, bỏ lại góc chợ mua bán gia súc để theo các cô đi mua vải vóc.

Thật sự tôi không thể phân biệt được các cô gái này thuộc dân tộc gì, nhưng dù họ là ai thì họ cũng đều đang vui, đó mới là điều quan trọng.

Những người đàn bà vấn khăn trên đầu một cách cầu kỳ, để lại hai mép xòa ra như hai cái tai thỏ, trông rất ngộ nghĩnh. Tôi nghĩ trang phục hơi giống người Tày, Nùng nhưng khăn vấn đầu thì tôi chịu chết!

Cuối cùng thì mấy mẹ con nhà này cũng đã mua được tấm vải, trông họ có vẻ hả hê, còn cô bé thì hơi ngại ngùng nhìn chúng tôi, như muốn hỏi: “Sao cô không đi chọn đồ mà cứ nhìn tấm vải mẹ tôi vừa trả tiền xong thế?”

Ba cô bé này biết chúng tôi đang chụp ảnh chúng vì thấy chúng xinh mà! Đúng là tinh thật, cứ tưởng chúng đến chợ chỉ để tìm mua quần áo, hóa ra chúng lại để ý xem có ai thích mình không đấy.

Góc chợ này chuyên bán vải để may cho đàn ông, đúng là các ông chồng sướng thật. Đi chợ thì buộc bò ở góc tường bỏ đi uống rượu và ăn Thắng Cố, chợ về có vải vợ mua để may bộ mới, uống rượu say thì lại leo lên con bò bỏ quên ở góc tường mà cưỡi về nhà.

Bà mẹ này đang vui vì vừa mua được sợi dây bạc cho con gái. Nhiều dân tộc có truyền thống đeo vòng bạc, đó là món trang sức quý. Hy vọng đó là dây bạc thật. Tôi nói vậy vì rất nhiều người H’Mon cổ đen xịt, hỏi ra mới biết là họ đeo vòng nhôm hay kim loại gì đó, lâu ngày nó thôi đen ra cổ.

Người đi chợ để mua đồ, mua được thì vui đã đành, người bán chưa bán được gì cũng vẫn thấy vui.

Góc này những người phụ nữ có chiếc chăn đội đầu thật lớn. Đa phần họ đều phải cuốn thêm một chiếc chăn màu xuống dưới cằm chắc để đỡ cho cái khối khổng lồ đó được “an tọa”. Còn người phụ nữ này không cần, có lẽ bởi vì bà có cổ khá rắn chắc.

Khu ăn uống được sắp xếp vào chỗ có mái che. Chắc bữa sáng gần xong nên quang cảnh khu vực này trông hơi ngổn ngang…Chúng tôi mỗi người làm nắm xôi bảy màu, vừa rẻ vừa sạch sẽ lại tranh thủ vừa ăn vừa tác nghiệp được.

Góc chợ này có mấy bác thợ sửa và hình như cả máy mới túi xách bằng một loại máy khâu rất đặc biệt, đến mức không chỉ có cậu bé này mà cả chúng tôi cũng đứng ngẩn ra một lúc mới nhớ ra để chụp lại tấm hình này.

Những khuôn mặt thoáng qua đầy niềm vui. Một cô gái tủm tỉm cười nhìn món đồ mình vừa mua được, để lộ mấy chiếc răng cửa bằng vàng! Giờ tôi mới hiểu sao các cụ bảo “chưa bẻ răng đi bán được!” Thì ra là nói về mấy cái răng bằng vàng này!

Cô con gái giống mẹ nhưng trẻ và đẹp hơn…cả hai đều rất vui.

Nụ cười rạng rỡ càng thêm tươi tắn hơn khi những chiếc răng vàng lại xuất hiện. Nụ cười rạng rỡ càng thêm tươi tắn hơn khi những chiếc răng vàng lại xuất hiện. Có lẽ đây là một hình thức trang trí và cũng là thang bậc đánh giá sự sung túc của gia đình (chứ không phải bộ răng sứ của tôi biểu hiện mức độ xuống cấp của tuổi già!)

Trẻ có niềm hân hoan của trẻ, già có niềm vui của già…họ giống nhau là đều rất đẹp.

Thỉnh thoảng tôi cũng bắt gặp một vài dáng đi hơi vội vã, có lẽ một việc gì đó chưa thực hiện được.

Hay một khuôn mặt ngân ngơ dường như đang cố nhớ một điều gì đó vừa quên mất.

Hai người phụ nữ mặc áo trắng này vấn khăn hơi giống người Kinh và chiếc áo trắng cũng khá giống áo dưới xuôi…nhưng tôi không biết gì để nói.

Hai cô bé này không mặc áo dân tộc, nhưng có khuôn mặt người H’mon, mũi nhỏ rất xinh. Không biết các em học đến lớp mấy rồi, nhưng tiền thì chắc chắn phải biết đếm. Xem ra khá tập trung và căng thẳng.

Sắp tan chợ rồi…mình có xe máy, không phải đi bộ về.

Mình ở xa nên về trước thôi.

Chúng tôi cười và chào một cô gái. Cô ấy đáp lại bằng nụ cười “rực rỡ” – một cô gái có của hồi môn lớn đây, hình như không chỉ mấy chiếc răng cửa đâu mà cả hàm đấy!