Trong danh sách những nơi tôi muốn đến, có lẽ Sri Lanka sẽ nằm dưới cùng hoặc thậm chí không có tên, nhưng do công việc tôi có cơ hội đến đất nước này vài lần và những gì tôi biết về Sri Lanka khiến tôi đã thay đổi cái nhìn về nó.

Nhiều người biết đến Ấn Độ, nhưng ít người biết đến Sri Lanka, hoặc có thể chỉ coi đó như một mảnh đất nghèo có văn hóa và tôn giáo ảnh hưởng từ Ấn Độ. Trên đường phố, bạn có thể trông thấy các bộ trang phục của phụ nữ Sri Lanka và khó phân biệt sự khác biệt đối với trang phục của phụ nữ Ấn Độ.

Sri Lanka không có trang phục quốc gia truyền thống chính thức, nhưng phổ biến thì phụ nữ mặc váy sari (loại váy quấn bằng mảnh vải dài 4-6 mét, quấn quanh eo và vắt lên vai) và đàn ông thì quấn sarong. Trang phục của phụ nữ phụ thuộc vào lứa tuổi và vùng. Bé gái thường mặc váy cách điệu sari và áo ngắn bên trên. Các cô thiếu nữ thì mặc nửa sari, trên có vắt khăn hoặc miếng vải, còn phụ nữ có chồng hoặc lớn tuổi thì bao giờ cũng mặc sari.

Bạn có thể đã nhìn thấy nhiều đường phố chật hẹp với các phương tiện giao thông khá cũ và nhà cửa khá tồi tàn ở nhiều vùng trên đất nước Sri Lanka.

Phương tiện giao thông công cộng chủ yếu là những chiếc xe buýt rất cổ, “thoáng mát” vì các cửa sổ đều mở rộng. Xe lam 3 bánh khá phổ biến, chạy luồn lách tốt và không an toàn.

Nhưng ở Colombo bạn cũng sẽ nhìn thấy rất nhiều tòa nhà có kiến trúc châu Âu, được xây dựng từ thời kỳ thuộc địa Bồ Đào Nha, Hà Lan và Anh quốc (1815-1948).

Khu dinh thự Nữ Hoàng (Queen House) nằm trên bờ biển, được xây dựng năm 1804 là dinh thự cho toàn quyền Anh Quốc, nơi đã có 29 vị toàn quyền và gia đình sống ở đó. Con đường dọc bờ biển rất đẹp và có một số resort sang trọng 4-5 sao.

Tòa nhà trắng của Hội đồng thành phố Colombo được xây dựng năm 1865 là cơ quan đầu não chính trị của Colombo và cả nước. Ở đây có hơn 12 nghìn nhân viên làm việc. Bạn sẽ nhầm tưởng mình đang ở một quốc gia châu Âu nào đó, nếu vào thăm tòa nhà rộng lớn này.

Quảng trường Độc lập nơi có Đài kỷ niệm Độc lập xây dựng năm 1948), Bảo tàng Ký ức Độc lập và bức tượng của Thủ tướng đầu tiên của đất nước Rt. Hon Don Stephen Senanayake “Cha của Quốc gia”. Mọi hoạt động kỷ niệm và các lễ hội lớn của đất nước đều được tổ chức ở đây.

Mặt tiền bằng gạch đỏ của tòa nhà Victoria hầu như không thay đổi từ thời kỳ thuộc địa Anh Quốc. Trong thời hoàng kim, nó đã từng “ngang hàng” với tòa nhà lớn Fortnum của Lon Don, giờ là Trung tâm thương mại lớn nhất Colombo.

Bức tượng Phật trong vườn Cinnamon, công viên đẹp nhất Lolombo. Đạo Phật bắt nguồn từ Ấn Độ đã lan truyền dòng Phật Giáo Nguyên Thủy xuống phía nam qua Tích Lan, đến Lào, Thái Lan. Hiện có khoảng 67% dân số Sri Lanka theo đạo Phật.

Những Bảo tháp Phật giáo như thế này được xây dựng rất nhiều ở Colombo và khắp đất nước Sri Lanka, nơi lưu giữ xá lị của Phật và các vị tu nhân đắc đạo.

Nhà thờ đạo Hồi lớn nhất Colombo. Có hơn 7% người dân Srilanka theo đạo Hồi.

Chúng tôi may mắn được tham dự một lễ cưới theo Đạo Hindu tại một nhà thờ Hindu ở Colombo, nhưng có lẽ đây là đám cưới của một gia đình thuộc tầng lớp không khá giả nên lễ cưới khá đơn giản, từ đám rước cô dâu, chú rể, trang phục và đồ lễ, đến các thủ tục trong đền.

Cửa đền được trang trí bằng những cây chuối hai bên và một bàn đón tiếp.

Mọi người có vẻ hơi căng thẳng khi chờ đợi, không nhiều người nói cười, kể cả trẻ em.

Họ hàng và bạn bè đang ngồi chờ bên trong đền.

Tôi được biết đây là những người gốc Ấn sống đã nhiều thế hệ tại Sri Lanka.

Trên bờ sông, chúng tôi gặp một nhóm người đang thổi Punji, một loại nhạc cụ đặc biệt để thôi miên rắn. Có một bộ tộc ở phía Nam bang Gujarat – Ấn Độ đã duy trì tục lệ thôi miên rắn vô cùng đặc biệt này. Tục này được truyền dạy cho mọi người trong tộc từ năm 2 tuổi với nhiều quy định khắt khe, như phải tạo khoảng cách với con rắn như thế nào cho phù hợp khi ngồi thổi Punji. Hiện nay, tục lệ này đã được truyền bá rộng rãi nhiều nơi ở Ấn Độ và Sri Lanka.

Punji  là loại nhạc cụ gồm một hộp chứa khí thổi từ miệng vào bầu và có hai ống dẫn luồng không khí ra. Những người này phải thổi Punji liên tục để thôi miên rắn. Khi tiến hành nghi lễ, rắn được đặt trong chiếc giỏ nhỏ hình tròn được kết bằng các nguyên liệu tự nhiên. Rắn được coi như vật thần thánh. Người thổi thành công khi con rắn lắc lư theo tiếng kèn. Cũng có người sử dụng cả cây sáo để thôi miên rắn.

Trải qua chiều dài lịch sử mấy ngàn năm, Sri Lanka có nhiều cố đô nổi tiếng với những di tích cổ đã được UNESSCO công nhận là di sản thế giới. Một trong những nơi đó là miền trung của Sri Lanka với cố đô Kandy và Nuwada, thủ phủ của những trang trại chè bạt ngàn. Chúng tôi đến cố đô Kandy bằng tàu hỏa, đây chính là tuyến đường sắt đầu tiên được khánh thành 1867, nối Colombo với Kandy.

Kandy là cố đô của triều đại phong kiến cuối cùng của Sri Lanka, nằm giữa những ngọn đồi ở cao nguyên Kandy. Kandy nổi tiếng với ngôi đền thờ Sacred Tooth Relic (Răng Thánh tích), đã được Unessco công nhận là di sản thế giới.

Đền Sacred Tooth Relic là nơi lưu giữ di vật Phật giáo quan trọng nhất của Sri Lanka – một chiếc răng của Đức Phật. Trong thời gian puja (lễ cầu nguyện), căn phòng được bảo vệ cẩn thận nằm giữa đền thờ sẽ mở cửa cho những tín đồ và du khách vào tham quan, tuy nhiên, tôi không thể nhìn thấy chiếc răng đó, bởi vì nó được lưu giữ trong một chiếc hộp bằng vàng có hình như một bảo tháp.

Ngôi đền nằm trong khu phức hợp cung điện hoàng gia của Vương quốc Kandy cũ, được bảo vệ và giữ gìn cẩn thận. Ở đây dịch vụ phục vụ tín đồ và du khách rất chuyên nghiệp. Bạn vào mua vé, gửi lại giầy dép và túi xách và sẽ nhập vào một đoàn nào đó để nghe hướng dẫn (miễn phí). Kiến trúc ngôi đền khác hẳn chùa Phật nhà mình và cách bài trí tượng Phật bên trong cũng hoàn toàn khác.

Từ mái nhà, các kèo cột đến từng bức tường đều được trang trí bằng những họa tiết cầu kỳ hay những bức tranh mô tả cuộc sống của người dân bản địa. Từ thời cổ đại, di tích đã đóng một vai trò quan trọng trong chính trị địa phương bởi vì người ta tin rằng bất cứ ai nắm giữ di tích này sẽ cai quản đất nước.

Chúng tôi may mắn gặp được buổi lễ tổ chức tại đây, với những điệu múa dân gian và lễ rước cờ của nhiều tầng lớp dân chúng, trong đó có cả trẻ em. Tín đồ và khách du lịch đến rất đông, đều trong tâm trạng hồ hởi. Mọi người sẽ dự lễ tắm Phật, sau đó là lễ cầu an…chúng tôi không có đủ thời gian để tham dự tất cả các nghi lễ đó.

Những quầy hoa bên ngoài đền chủ yếu bán hoa sen và hoa súng, không kèm theo nến và hương như ở nhiều nơi, vì trong khuôn viên của đền không cho phép thắp. Bạn có thể mua một bông sen đang cắm trong xô nước hay mua một bông đã được trang trí sẵn với giá 1 đô la Mỹ.

Chiều tối, chúng tôi đến Nuwada. Khách sạn Grand rất đẹp nằm giữa một vườn hoa muôn sắc đang chờ chúng tôi. Không khí mát mẻ và những vườn hoa gợi nhớ đến Đà Lạt. Nhưng có một sự khác biệt lớn so với Đà Lạt là đứng giữa những vườn hoa rực rỡ là những cây thông già có lẽ đã vài trăm tuổi.

Đến với những đồi chè bạt ngàn của Sri Lanka, không ai nghĩ rằng đó lại là cây du nhập, do những người Anh mang đến từ Trung quốc năm 1824 và từ Ấn Độ 1839 để trồng thử tại khu vườn Hoàng gia Sri Lanka. Năm 1867 James Taylor, một chàng trai 17 tuổi người Anh đã đánh dấu sự ra đời của ngành công nghiệp chè Ceylon (Sri Lanka) bằng việc khởi đầu trồng một khu vườn chè ở Loolecondera với diện tích 19 mẫu Anh và năm 1873 chuyến hàng đầu tiên của trà Ceylon đã đến London…

Giờ đây, Sri Lanka là một trong số nquoocs gia xuất khẩu chè lớn nhất thế giới. Mỗi trang trại trải rộng trên nhiều sườn đồi, có những quả đồi cao như núi. Mỗi trang trại đều có biển tên ở bên đường đi vào, một số trang trại còn ghi rõ là họ trồng chè không sử dụng thuốc hóa học.

Chè được phân loại dựa vào thổ nhưỡng và độ cao của những ngọn đồi, thậm chí là núi. Những cây chè trên núi cao có lá màu nhạt hơn, nhưng cũng cao cấp hơn. Những cây chè ở trang trại này đều đã hơn 40 tuổi, gốc to, xù xì. Những người nông dân đã đi hái chè từ sáng sớm, ngẩng lên nhìn chúng tôi với nụ cười thân thiện.

Những người phụ nữ đeo quai sọt lên đầu, dùng một cây tre dài để gạt chè thành luống, hai tay thoăn thoắt hái những búp chè non và ném qua vai vào sọt một cách điêu nghệ. Tôi cũng muốn thử…không hề dễ, bạn phải là những người rất “cứng đầu, cứng cổ” mới có thể thực hiện được công việc này.

Chiếc xe túc túc đưa chúng tôi đến vườn chè và đi thăm nhà máy chế biến chè. Điểm đỗ xe cũng giống như một góc làng quê nhà mình. Có một vài quán nhỏ nơi bạn có thể mua được những thứ thiết yếu nhất để mang theo dọc đường, như nước hay bim bim.

Đi lên phía bắc của đất nước, chúng tôi tới Anuradhapura, một cố đô cổ kính suốt từ TK 4 TCN đến TK 11 SCN và còn giữ gìn được rất nhiều di tích của nền văn minh Lanka, nằm cách Colombo 205km.

 Ở cố đô này có cây bồ đề ngàn năm tuổi là cây con của cây bồ đề mà Đức Phật đã ngồi bên dưới giác ngộ ra Phật pháp. Rất nhiều di tích cổ như bức tượng Phật Avukana cao 12 mét này được trạm khắc từ đá vào TK 5, tượng trưng cho điêu khắc tượng Phật đứng cổ ở Sri Lanka.

Hòn đá Sư Tử (Sigiriya) là một trong những điểm du lịch đặc biệt của Sri Lanka. Đây là phế tích của một cung điện và cổ thành được xây dựng trên một núi đá, hay đúng hơn là một tảng đá bằng phẳng cao 200m nằm trơ trọi trong một khu vực đồng bằng rộng lớn, nhìn từ xa giống như con sư tử đang quỳ và đội cung điện trên lưng.

Truyền thuyết kể rằng trước đây là khu vườn và cung điện trên cao của nhà vua Kassapa trị vì Tích Lan trong khoảng thời gian 477-495. Nhà vua là con của một người vợ lẽ, người đã giết vua cha để cướp ngôi của Thái tử Moggallana, nên lo lắng rằng một ngày nào đó, Thái tử chạy trốn sang Ấn Độ sẽ trở về để dành lại ngôi báu, do vậy nhà vua đã cho xây cung điện tại một vùng đất có địa thế hiểm trở. Quả nhiên đúng như vậy, khoảng 20 năm sau, Thái tử đã đem quân trở về giành lại ngai vàng, vua Kassapa buộc phải tự sát. Nhà vua mới dời đô về lại Anuradhapura. Cung điện trên lưng sư tử sau đó được chuyển thành tu viện nhưng dần dần bị quên lãng, trở nên hoang tàn, cho đến khi các nhà thám hiểm người Anh phát hiện ra vào năm 1907.

Còn có một số điều tôi mới khám phá được trên đường đi, khi nghe những người bạn Sri Lanka nói chuyện. Những thông tin rất bất ngờ. Sri Lanka cổ đại là một trong những đất nước đầu tiên trên thế giới đã thành lập một bệnh viện chuyên môn tại Mihintale từ thế kỷ thứ 4 trước Công Nguyên. Sri Lanka cổ đại cũng là nhà xuất khẩu quế hàng đầu thế giới, quế đã được xuất khẩu sang Ai Cập từ năm 1.400 trước Công Nguyên. Sri Lanka cũng là nước châu Á đầu tiên có nữ hoàng đó là Anula (47-42 TCN) .

Radio Ceylon là trạm phát sóng radio đầu tiên hoạt động tại châu Á, được ngài Edward Harper thành lập năm 1923, chỉ ba năm sau khi đài phát thanh bắt đầu xuất hiện tại châu Âu. Đây vẫn là một trong những chương trình được nhiều người theo dõi nhất tại châu Á, sóng của nó tới được các nước châu Á lân cận.

Một đất nước rất đặc biệt, với nghi lễ tặng khách lá trầu không, tượng trưng cho sự chân thành và lòng hiếu khách. Bạn sẽ còn gặp nhiều điều bất ngờ nữa khi đến thăm đất nước này.

Bạn sẽ được chào đón bằng điệu múa khỏe khoắn của những chàng trai và đầy quyến rũ của những cô gái duyên dáng Sri Lanka này.